حافظه داخلی، المانی حیاتی برای گوشی‌های هوشمند به حساب می‌آید. این مولفه در درجه اول برای ذخیره‌سازی فایل‌های سیستمی و محتویات لازم برای سرویس‌دهی کارآمد گوشی‌های هوشمند و دیگر دستگاه‌های الکترونیکی همراه، استفاده می‌شود.

در وهله بعدی، با توجه به افزایش روز افزون حجم محتویات تولیدی برای کاربران گوشی‌های هوشمند و همچنین بالارفتن توقع کاربران یا حتی افزایش حجم بازی‌های توسعه یافته یا محتویات ضبط شده با دوربین این گجت‌های الکترونیکی، حافظه داخلی، اهمیت ویژه‌ای پیدا خواهد کرد.  با پر شدن حافظه داخلی، نوبت به استفاده از کارت‌های حافظه جانبی می‌رسد تا نیازهای کاربران را برآورده ‌کنند.

کیفیت بالای این کارت‌ها از آنجایی اهمیت دارد که باید تا حد امکان، تجربه‌ای مشابه با آنچه در استفاده از فضای ذخیره‌سازی داخلی شاهد هستیم را پیش روی کاربران قرار دهند و در درازمدت نیز با مشکلی روبرو نشوند.

حافظه‌ داخلیهمان‌طور که گفتیم، حافظه داخلی، المانی ضروری و حتی می‌توان گفت حیاتی برای گوشی‌های هوشمند و کاربرانشان به حساب می‌آید. حتی در صورتی که گوشی هوشمند شما از کارت حافظه جانبی، بی‌بهره مانده باشد همچنان فضای ذخیره‌سازی داخلی را برای نگهداری فایل‌های سیستمی و برآورده کردن نیازهای اولیه، در اختیار دارد.

بسته به سیستم‌عاملی که روی دستگاه شما نصب شده، چندین و چند تراشه ذخیره‌سازی ممکن است در داخل گوشی شما استفاده شده باشد. این تراشه‌ها ممکن است چند فضای مستقل پارتیشن‌بندی شده را تشکیل دهند تا برای مقاصد مختلف نظیر ذخیره‌سازی اپلیکیشن‌ها، حافظه کش و فایل‌های سیستمی استفاده شوند. معمولاً تراشه‌ای که ذخیره‌سازی فایل‌های سیستمی را عهده دار می‌شود ROM لقب گرفته و حافظه‌ای تنها خواندنی است. البته درنظر داشته باشید که محتویات این بخش ممکن است در پی دریافت و نصب بروزرسانی‌های سیستمی، دستخوش تغییر شود.

برخی دستگاه‌های هوشمند نظیر گوشی‌های قدیمی سری گلکسی اس سامسونگ از ترکیب چند رامی (Multi Rom) بهره می‌برند. در این گوشی‌ها، یکی از تراشه‌های حافظه، حجم کم‌تر یعنی در حدود ۵۱۲ مگابایت داشته اما سریع‌تر بوده و فایل‌های سیستمی اصلی، کش و اطلاعات برنامه‌ها را در پارتیشن‌های جداگانه ذخیره می‌کند. تراشه دومی، حجم بیشتری داشته و معمولاً چیزی بین یک تا دو گیگابایتی بوده و با سرعت پایین‌تر، در اختیار کاربر قرار گرفته و امکان ذخیره‌سازی اپلیکیشن‌ها را فراهم می‌کند. به این ترتیب، توازن خوبی را میان عملکرد و قیمت شاهد خواهید بود. گوشی‌های هوشمند دیگر از یک تراشه واحد استفاده می‌کنند.

به طور معمول، با توجه به اینکه تراشه‌های حافظه داخلی به طور مستقیم به مادربورد گوشی‌های هوشمند متصل هستند سرعت و عملکرد بالاتری هم دارند اما در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های ویژه‌ای را در بهبود سرعت و عملکرد حافظه‌های جانبی شاهد بوده‌ایم.

استانداردهای متفاوت
از چند سال گذشته تا کنون، حافظه‌های Emmc (Embedded Multi-media Cards) گزینه اول برای ذخیره‌سازی اطلاعات در قالب حافظه داخلی گوشی‌های هوشمند بوده‌اند. این در حالی است که حافظه‌های توسعه یافته برپایه استاندارد UFS (Universal Flash Storage) حالا در قالب نسخه‌های مختلف، به گزینه‌ای جذاب‌تر و مدرن‌تر تبدیل شده‌اند.

Emmc
Emmc یا کارت چندرسانه‌ای ادغام شده، در واقع حافظه فلش NAND پیشرفته و مدیریت شده برای دستگاه‌های الکترونیکی همراه است که گزینه‌ غالب در اکثر دستگاه‌های الکترونیکی مصرفی شامل تبلت‌ها، گوشی‌های هوشمند، سیستم‌های GPS، کتاب‌خوان‌های الکترونیکی و دیگر دستگاه‌های محاسباتی همراه به حساب می‌آید. استفاده از عبارت مدیریت شده (Managed) در اینجا به معنای راهکاری است که نه‌تنها شامل حافظه فلش NAND بلکه شامل مدارهای کنترلر/اینترفیس برای کمک به پیش‌برد بهتر پروسه‌ها و بهبود عملکرد است.

حافظه‌های Emmc شرکت‌هایی نظیر سامسونگ، کاملاً فشرده و جمع و جور و معمولاً کوچک‌تر از یک تمبر پستی بوده تا امکان استفاده از آن‌ها در دستگاه‌های کوچک‌تر و باریک‌تر فراهم شود. جدیدترین استاندارد موجود در این بخش یعنی Emmc 5.1 از این نیز فراتر رفته و با تمرکز ویژه روی بهبود عملکرد و مدیریت مصرف توان الکتریکی، توسعه یافته است.

UFS
UFS را باید آینده حافظه‌های فلش دانست. به عنوان مثال، UFS 2.0 به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین استانداردهای موجود، سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات را به سطحی رسانده که امکان رقابت با درایوهای SSD را فراهم می‌کند. این در حالی است که کاهش مصرف توان در مقایسه با حافظه‌های Emmc را نیز شاهد هستیم.

با توجه به کنترلر و فیرمویر هوشمندتر که بالاترین سطح عملکرد و کیفیت را در اختیار کاربران قرار می‌دهد امکان دست‌یابی به تجربه کاربری سطح بالاتر در این حافظه‌ها فراهم می‌شود. در کنار سرعت بارگذاری بالاتر، نسل جدید حافظه‌های فلش امکان دست‌یابی به پاسخ سریع‌تر ورودی/خروجی اطلاعات را فراهم می‌کنند. این بهبود سرعت تا جایی است که تا سه برابر کپی سریع‌تر فایل‌ها و همچنین تا سه برابر سرعت بالاتر در مالتی تسکینگ را شاهد خواهیم بود. برای کاربران معمولی، بهبود این سرعت به معنای بهبود تجربه در تماشای ویدئوهای با کیفیت بالا، اجرای روان‌تر بازی‌های ویدئویی و دیگر محتویات سرگرمی و همچنین بهره‌گیری بدون وقفه از چندین اپلیکیشن به طور همزمان خواهد بود. علاوه بر این، دانلود و آپلود فایل‌ها هم با سرعت بالاتر انجام خواهد شد.

در چند سال گذشته، شاهد استفاده شرکت‌های فعال‌ در بازار تولید گوشی‌های هوشمند از حافظه‌های UFS 2.0 و UFS 2.1 بوده‌ایم. امری که به بهبود سرعت در خواندن و نوشتن اطلاعات منجر شده است.

حالا بیش از هر زمانی به استفاده از استاندارد UFS 3.0 نزدیک شده‌ایم. در ماه ژانویه ۲۰۱۸ میلادی، JEDEC به طور رسمی مشخصات UFS 3.0 را منتشر کرد. این استاندارد به بهبود دو برابری پهنای باند در مقایسه با استاندارد نسل قبل یعنی UFS 2.1 کمک خواهد کرد و این در حالی است که به مصرف توان الکتریکی کم‌تری نیز نیاز خواهد بود.

یک گذرگاه واحد در قالب استفاده از استاندارد UFS 3.0 امکان انتقال اطلاعات تا سرعت ۱۱.۶ گیگابیت بر ثانیه را فراهم می‌کند که دوبرابر مقدار مدیریت شده در قالب استفاده از استاندارد UFS 2.1 است. برای دست‌یابی به سرعت بیشتر، امکان استفاده از دو گذرگاه با مجموع پهنای باند ۲۳.۲ گیگابیت بر ثانیه وجود دارد. این استاندارد جدید، به سطح عملکرد ۲.۵ ولتی انتقال یافته است. این در حالی است که نسل قبلی در ولتاژ ۲.۷ ولت تا ۳.۶ ولت کار می‌کرد.

JEDEC پشتیبانی از گستره دمایی وسیع‌تر یعنی از ۴۰- درجه سانتی‌گراد تا ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد را هم در دستورکار قرار داده تا این استاندارد، به گزینه‌ای جذاب برای صنعت خودرو تبدیل شود. ثبت نوین اطلاعات مربوط به عملکرد و بروز خطا نیز در دستورکار قرار گرفته تا دست‌یابی به این اطلاعات، به شکلی ساده‌تر انجام شود.

Emmc در مقابل UFS
حافظه‌های UFS بهبود عملکرد را در دو بخش کلی به همراه داشته‌اند. پیش از هر چیز، UFS از اینترفیس سریال LVDS (Low-Voltage Differential Signaling) استفاده می‌کند که از مسیرهای مستقل و اختصاصی خواندن و نوشتن اطلاعات بهره می‌برد. این امر امکان استفاده از مسیرهای داپلکس یا تراکنش دو طرفه را فراهم می‌کند. به بیان دیگر، UFS امکان خواندن و نوشتن اطلاعات را به طور همزمان خواهد داشت.

در طرف دیگر میدان، Emmc از اینترفیس موازی بهره می‌برد که در هر لحظه تنها امکان ارسال اطلاعات را در یک مسیر خواهد داشت. به این ترتیب، امکان نوشتن و خواندن اطلاعات، به طور همزمان ممکن نخواهد بود.

در مرتبه بعدی، UFS از صف فرمان (CQ) بهره می‌برد که مدیریت و تنظیم فرمان‌هایی که باید اجرا شوند را عهده‌دار می‌شود. به این ترتیب، چندین و چند فرمان را می‌توان به طور همزمان مدیریت کرد و ترتیب و اولویت فرمان‌ها و وظایف محوله نیز قابل تغییر خواهد بود. در طرف دیگر میدان، Emmc بدون بهره‌مندی از CQ باید منتظر بماند تا یک پروسه به آخر خط برسد و پروسه بعدی را کلید بزند.

همین ترکیب باعث خواهد شد به عنوان مثال، استفاده از استاندارد UFS 2.0 از سرعت توالی خواندن، سرعت توالی نوشتن، سرعت نوشتن تصادفی، سرعت خواندن تصادفی اطلاعات، به ترتیب ۱.۴۰، ۱.۶۶، ۲.۷۱ و ۱.۰۷ برابر سریع‌تر از Emmc 5.0 بهره‌مند شود.

حافظه‌های جانبی
در برخی موارد، به دلایل مختلف، کاربر در کنار حافظه داخلی، به استفاده از کارت‌های حافظه جانبی نیاز خواهد داشت. اصلی‌ترین دلیل این امر، پرشدن فضای ذخیره‌سازی داخلی است. موضوعی که با افزایش فضای ذخیره‌سازی داخلی در گوشی‌های مدرن و ارائه گوشی‌های هوشمندی که از حافظه داخلی تا ۱۲۸ یا ۲۵۶ گیگابایت حافظه داخلی بهره می‌برند یا حتی ارائه سرویس‌های ابری، تا حدودی مرتفع شده است. با وجود این، همچنان ممکن است کاربران از کارت حافظه جانبی برای ایجاد نسخه پشتیبان از اطلاعات یا به عنوان ابزاری برای انتقال داده‌ها استفاده کنند.

اکثر کاربران در هنگام خرید کارت‌های حافظه جانبی برای گوشی هوشمند خود تنها به ظرفیت، برند و در برخی موارد، کلاس این ابزارهای ذخیره‌سازی جانبی توجه می‌کنند. این در حالی است که المان‌های مهم دیگری هم در انتخاب گزینه مناسب برای گوشی هوشمند شما، تاثیرگذار خواهند بود. در حال حاضر اکثر گوشی‌های هوشمند از کارت‌های حافظه جانبی Micro SD پشتیبانی می‌کنند. از همین رو، مبنای بررسی ما، مشخصات و المان‌های مختلف این کارت‌های حافظه جانبی خواهد بود. در نظر داشته باشید که حتی کارت‌های حافظه جانبی با قابلیت‌های مقاومت در برابر نفوذ آب، تغییرات دمایی و اشعه ایکس یا امواج مغناطیسی هم در بازار وجود دارند. با وجود این، اکثر کاربران به نمونه‌های متداول موجود در بازار نیاز دارند.

در این راستا، در ادامه به نکات تاثیرگذار در انتخاب کارت حافظه میکرو اس‌دی مناسب، اشاره خواهیم کرد.

خرید نمونه‌های سازگار
وقتی صحبت از کارت‌های حافظه MicroSD می‌شود در واقع اشاره ما به ساختار و شکل آن‌ها است. اگرچه تمامی کارت‌های حافظه میکرو اس‌دی را می‌توانید در اسلات‌های پیش‌بینی شده در گوشی‌های هوشمند قرار دهید اما این به معنای سازگاری تمام آن‌ها با گوشی یا دیگر گجت‌های الکترونیکی شما نخواهد بود. به بیان دقیق‌تر، سه فرمت متفاوت برای این کارت‌های حافظه وجود دارد که این استانداردهای متفاوت، در نهایت امر، سازگاری به شکل مختلف را به همراه دارند.

سه فرمت یادشده که احتمالاً با آن‌ها آشنایی دارید SD, SDXC و SDHC (يا MicroSD, MicroSDHC و MicroSXC) هستند. امکان استفاده از کارت‌های حافظه جانبی جدیدتر در محصولاتی که تنها از فرمت های قدیمی پشتیبانی می‌کنند، وجود ندارد. تفاوت بین این سه فرمت، به این نحو مشخص می‌شود:

MicroSD : این دسته از کارت‌ها، فضایی تا دو گیگابایت دارند و امکان استفاده از آن‌ها در هر اسلات میکرو اس‌دی وجود خواهد داشت.

MicroSDHC : این کارت‌های حافظه، فضایی بیشتر از ۲ گیگابایت و تا ۳۲ گیگابایت دارند و امکان استفاده از آن‌ها در دستگاه‌هایی که از استانداردهای SDHC یا SDXC پشتیبانی می‌کنند وجود دارد.

MicroSDXC : این کارت‌های حافظه، فضایی بیشتر از ۳۲ گیگابایت، تا ۲ ترابایت دارند و تنها در دستگاه‌هایی که از استاندارد SDXC پشتیبانی می‌کنند قابل استفاده خواهند بود. در کنار فرمت کارت‌های حافظه جانبی، باید مولفه‌های مهم دیگری را نیز هنگام خرید، بررسی کنید.

حجم کارت حافظه
پشتیبانی گوشی هوشمند شما از یک فرمت باعث نخواهد شد که بتوانید هر حجمی از کارت حافظه را در دستگاه خود به کار ببندید. به بیان دقیق‌تر، باید با مراجعه به مشخصات گوشی هوشمند خود که روی جعبه یا در وب‌سایت برند تولیدکننده ذکر شده، دقیقاً بررسی کنید که گوشی هوشمند شما تا چه میزان حافظه جانبی را پشتیبانی می‌کند. به عنوان مثال، HTC One M9 به طور رسمی از کارت‌های حافظه جانبی تا حجم ۱۲۸ گیگابایت پشتیبانی کرده و کارت‌هایی با حافظه بیشتر ممکن است روی این گوشی هوشمند، قابل استفاده نباشند.

در صورتی که قصد دارید از کارت حافظه جانبی گوشی هوشمند خود در تعامل با کامپیوترهای شخصی، به عنوان مثال برای انتقال یا کپی کردن فایل‌ها استفاده کنید، باید اطمینان حاصل شود که کامپیوتر شخصی و سیستم‌عامل آن از سیستم فایلی که کارت حافظه را با آن فرمت کرده‌اید پشتیبانی می‌کند. به عنوان مثال، کارت‌های MicroSDXC از سیستم فایل exFAT به‌طور پیش‌فرض پشتیبانی می‌کنند. فرمتی که سیستم‌عامل ویندوز بیش از یک دهه است از آن پشتیبانی می‌کند اما در OS X این قابلیت از نسخه ۱۰.۶.۵ پیش روی کاربران قرار گرفته است.

اینترفیس باس
فرمت‌های SDHC و SDXC از اینترفیس باس فوق سریع (UHS) برای انتقال داده‌ها با سرعت بالاتر پشتیبانی می‌کنند دو نسخه متفاوت UHS عبارتند از UHS-I با سرعت باسی تا ۱۰۴ مگابایت بر ثانیه و UHS-II با سرعت باسی تا ۳۱۲ مگابایت بر ثانیه. به منظور بهره‌مندی از مزایای باس با سرعت بالاتر، سخت‌افزار استفاده شما توسط شما باید از این استاندارد، پشتیبانی کند.

انتخاب سرعت مناسب
در حال حاضر از سمبل‌های مشخصی برای نمایش میزان سرعت انتقال داده‌ها به واسطه استفاده از کارت‌های حافظه جانبی، استفاده می‌شود. به عنوان مثال، استفاده از عددی که کلاس سرعت کارت حافظه را نمایش می‌دهد، گزینه‌ای متداول است. کلاس سرعت در واقع حداقل سرعت نوشتن داده‌ها روی کارت حافظه را بر حسب مگابایت بر ثانیه بیان می‌کند. به عنوان مثال، کلاس ۲، ۴، ۶ و ۱۰ به ترتیب نشان دهنده حداقل سرعت ۲، ۴، ۶ و ۱۰ مگابایت بر ثانیه برای نوشتن اطلاعات هستند.

نمایش حداقل سرعت بر این اساس، می‌تواند به انتخاب گزینه مناسب برای استفاده‌های متفاوت نظیر فیلم‌برداری با رزولوشن و نرخ فریم بالا توسط گوشی یا اجرای بازی‌های سطح بالا، به شما کمک کند. با وجود این، از آنجایی که این اعداد، حداکثر سرعت را نمایش نمی‌دهند، حداقل از نقطه نظر فنی این امکان وجود دارد که یک کارت حافظه جانبی کلاس ۲، سریع‌تر از کارت حافظه جانبی کلاس ۶ باشد. کارت‌های حافظه کلاس ۱۰ معمولاً سرعت بالاتری دارند زیرا از سرعت باس ۲۵ مگابایت بر ثانیه در مقایسه با سرعت باس ۱۲.۵ مگابایت بر ثانیه در کلاس ۲ و کلاس ۶ بهره می‌برند.

علاوه بر این گزینه، کلاس سرعت UHS (UHS Speed Class) نیز حداقل سرعت نوشتن اطلاعات را برای کارت حافظه‌ای که از سرعت‌های باس UHS-I و UHS-II پشتیبانی می‌کند نشان می‌دهد. از آنجایی به این گزینه اشاره کردیم که برخی شرکت‌های سازنده، هر دو کلاس را روی کارت‌های حافظه جانبی تولیدی خود درج می‌کنند. دو کلاس متداول سرعت UHS عبارتند از : U1 با سرعت حداقلی ۱۰ مگابایت بر ثانیه و U3 با سرعت حداقلی ۳۰ مگابایت بر ثانیه.

سرعت نامی، المان دیگری است که توسط برخی شرکت‌های سازنده، روی کارت‌های حافظه جانبی درج می‌شود تا با نمایش حداکثر سرعت در مقام عمل، شما را در انتخاب بهترین گزینه موجود، یاری کنند. البته این سرعت‌ها بر اساس آزمایش‌های انجام شده توسط شرکت‌های سازنده، درج می‌شوند. از همین رو، معمولاً شرکت‌ها سعی می‌کنند به جای نمایش عدد مربوط به عملکردی که در مقام عمل شاهد هستیم، بهترین نمایش ممکن را در شرایط کنترل شده، ملاک عمل قرار دهند.

فراموش نکنید که در عمل، فاکتورهای زیادی وجود دارند که روی سرعت نوشتن و خواندن اطلاعات تاثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، در صورتی که فایل‌ها را به طور پی در پی به کامپیوتر شخصی خود انتقال می‌دهید، مشخصات رایانه و حتی مشخصات کابل یو‌اس‌بی که استفاده می‌کنید در عملکرد بدست آمده، تاثیرگذار خواهند بود.

سرعت نسبی، المان دیگری است که روی کارت‌های حافظه جانبی برخی شرکت‌های سازنده مشاهده خواهید کرد. این سرعت، در مقایسه با آنچه در قالب نرخ انتقال داده‌ها در سی‌دی‌ها شاهد بودیم، بیان می‌شود. سرعت پایه انتقال داده‌ها در CD، ۱۵۰ کیلوبایت بر ثانیه بود. با توسعه هرچه بیشتر این المان‌های ذخیره‌سازی، شاهد استفاده از عباراتی نظیر 2x، 4x یا حتی 16x روی این محصولات بودیم. این اعداد نشان می دهند که سرعت انتقال داده‌ها، چند برابر بیشتر از ۱۵۰ کیلوبایت بر ثانیه است.

کارت‌های حافظه جانبی نیز در برخی موارد از این نوع دسته‌بندی سرعت بهره‌مند می‌شوند. وقتی روی کارت حافظه جانبی گوشی هوشمند شما عبارت 100x درج شده به معنای آن است که سرعت 100*150KBps یعنی ۱۵ مگابایت بر ثانیه را شاهد خواهید بود. در اینجا نیز سرعت اعلام شده، تحت شرایط خاص برآورد می‌شود.

انتخاب گزینه مناسب با توجه به کاربرد
وقتی قصد خرید کارت حافظه جانبی جدیدی را دارید باید به کاربردی که از این المان ذخیره‌سازی طلب می‌کنید نیز توجه داشته باشید. به بیان دقیق‌تر، باید توازن میان سرعت بالا و حجم کافی را در تمامی موارد، درنظر داشته باشید. در صورتی که از کارت حافظه جانبی میکرو اس‌دی تنها به عنوان المانی برای افزایش فضای ذخیره‌سازی در دسترس برای نگهداری اطلاعاتی نظیر موسیقی، فیلم و متن استفاده می‌کنید، توجه به حجم کارت حافظه، در اولویت قرار می‌گیرد. این در حالی است که اگر قصد انتقال چندین و چندباره فایل‌ها یا حتی فیلم‌برداری با رزولوشن 4K با استفاده از گوشی‌های مدرن در دستورکار باشد به محصولی با سرعت بالا و حجم مناسب نیاز خواهید داشت.

شرکت‌های مختلف، پیشنهادهای متفاوتی در این زمینه دارند. به عنوان مثال، پاناسونیک پیشنهاد می‌کند تا برای فیلم‌برداری ویدئوهای 4K از UHS Speed Class 3 (U3) استفاده کنید. برای فیلم‌برداری فول اچ‌دی هم پیشنهاد متخصصان این شرکت، استفاده از کارت‌های حافظه جانبی کلاس ۱۰ یا کلاس ۶ است. در صورتی که سرعت کارت حافظه جانبی گوشی شما پایین باشد شاهد افت فریم و ایجاد وقفه در فیلم‌برداری روان خواهید بود.

برای عکس‌برداری، برخی کاربران ترجیح می‌دهند از کارت‌های حافظه جانبی با حجم کم‌تر استفاده کنند تا خطر از دست دادن تمامی عکس‌ها در صورت خرابی کارت حافظه، کاهش یابد. این در حالی است که اگر قصد گرفتن عکس‌های RAW که در آن حجم هر عکس ممکن است به ۲۰ مگابایت یا بیشتر برسد را دارید باید به دنبال محصولاتی با حجم بالاتر باشید.

جمع‌بندی
توجه به نکات گفته شده و تشریح مسائل فنی حافظه‌های داخلی و کارت‌های حافظه جانبی، از حیث سرعت و عملکرد با این فناوری‌ها آشنا شدید و هم‌اکنون می‌توانید بهترین نوع آن را با توجه به مصارف خود، با خیالی آسوده انتخاب کنید. در این بین، توجه داشته باشید که استفاده از حافظه‌های داخلی یا جانبی مدرن، با کیفیت و مطابق با نیازها می‌تواند روی عملکرد کلی گوشی هوشمند شما در موارد مختلف از پخش موسیقی و فیلم تا اجرای بازی و عکس‌برداری با دوربین نیز تاثیرگذار باشد.